Największa inwestycja na Pomorzu, czyli jak powstała Wyspa Sobieszewska
Wyspa Sobieszewska to jedno z najbardziej malowniczych miejsc Gdańska, którego historia jest nierozerwalnie związana z Wisłą. Ta wyjątkowa dzielnica niemal w całości otoczona jest przez rzekę, która przez wieki kształtowała jej losy. Jednak dopiero interwencja człowieka uczyniła z niej prawdziwą wyspę. Jak do tego doszło? Przyjrzyjmy się niezwykłym wydarzeniom, które wpłynęły na jej powstanie.
Obejrzyj film o tym jak powstała Wyspa Sobieszewska:
Wisła Śmiała – kapryśna natura tworzy zachodni brzeg
Do 1840 roku Wisła miała jedno główne ujście do Bałtyku – w Nowym Porcie. Jednak w nocy z 31 stycznia na 1 lutego tego roku natura pokazała swoją potęgę. W pobliżu miejscowości Górki utworzył się lodowy zator o długości ponad 10 km, który skutecznie zablokował odpływ wód do Gdańska. W odpowiedzi na to Wisła przebiła sobie nowe koryto wprost do Bałtyku, rozdzielając miejscowość Górki na dwie części: Zachodnią i Wschodnią. To wydarzenie na zawsze zmieniło krajobraz regionu, a powstałe w ten sposób ujście nazwano Wisłą Śmiałą.
Świadkowie opisywali ten moment jako coś, co trudno było sobie wyobrazić: „Kra pękała i strzelała, jak gdyby z dział bito! A równocześnie rozległ się straszny huk i szum w powietrzu, jak gdyby cała ziemia się trzęsła!”. O powstaniu nowego ujścia mieszkańców Gdańska poinformował rybak, który przeżył to wydarzenie. Legenda głosi, że wdzięczni Gdańszczanie ozłocili go, a on od tamtej pory łowił ryby jedynie dla przyjemności.
Przekop Wisły – największa inwestycja Pomorza
Mimo powstania Wisły Śmiałej problem powodzi nadal nękał okoliczne tereny. Już w XVIII wieku polski inżynier Jan Jerzy de Woyten sugerował budowę sztucznego koryta rzeki, które mogłoby skierować nurt Wisły bezpośrednio do Bałtyku. Prace nad tym projektem rozpoczęły się jednak dopiero pod koniec XIX wieku, gdy powódź z 1888 roku zniszczyła znaczną część Żuław.
W 1891 roku władze pruskie podjęły decyzję o przekopaniu nowego koryta Wisły pomiędzy Świbnem a Mikoszewem. Była to gigantyczna inwestycja – długość przekopu wynosiła 7,1 km, a jego realizacja wymagała przeniesienia aż 7 milionów metrów sześciennych ziemi. Projekt ten nadzorowali inżynierowie Ludwik Alsen i Henryk Fahl, a głównym wykonawcą była niemiecka firma Philip Holzmann. Prace trwały siedem lat i zaangażowano do nich około 700 osób oraz ponad 40 maszyn parowych.
31 marca 1895 roku o godzinie 15:45 Wisła połączyła się z Bałtykiem nowym korytem, skracając swój bieg o 10 kilometrów. Wraz z przekopem powstały także nowe śluzy – w Przegalinie i Gdańskiej Głowie – które odcięły dawne ujścia rzeki. Od tamtej pory Wisła Gdańska zaczęła być nazywana Martwą Wisłą, a sama Wyspa Sobieszewska stała się pełnoprawną wyspą.
Dziedzictwo hydrotechniczne i współczesność
Przekop Wisły był jednym z największych osiągnięć hydrotechnicznych swojej epoki i stał się wzorem dla kolejnych inwestycji w Europie. Jego koszt wyniósł 20 milionów ówczesnych marek, ale był to wydatek, który znacząco poprawił bezpieczeństwo przeciwpowodziowe regionu.
Dziś Wyspa Sobieszewska to miejsce o wyjątkowych walorach przyrodniczych i turystycznych. Otoczona wodami Martwej Wisły, Wisły Śmiałej i Przekopu Wisły, zachwyca unikalnymi krajobrazami, szerokimi plażami i rezerwatami przyrody. To idealne miejsce na odpoczynek i odkrywanie niezwykłej historii, która łączy siły natury z inżynieryjnym geniuszem człowieka.
Po obejrzeniu filmu nie zapomnij o jego polubieniu i o subskrypcji naszego kanału. Możesz nas rówież wesprzeć przez patronite.pl czy zakup wirtualnej kawy lub prawdziwego kubka.
