“Chata na Wyspie” (ul. Nadwiślańska, Górki Wschodnie, Gdańsk) to budynek drewniany konstrukcji zrębowej posadowiony na podmurówce z cegły, służący pierwotnie jako chata rybacka na co wskazuje tzw. czarna kuchnia czyli otwarte palenisko, którego zwężające się ku kalenicy komin z prętami wędzarniczymi tworzy małą wędzarnię. Na rybacką historię wskazuje również czas budowy odczytany z belki na wejściu – „1844”, czyli cztery lata po powstania nowego ujścia Wisły do Zatoki – Śmiałej Wisły. W tamtym czasie chata znajdowała się na terenie Królestwa Prus.
Historyczna lokalizacja znajduje się w miejscu rozwoju rybołówstwa. Jednocześnie ostatni, jak i prawdopodobnie pierwsi, mieszkańcy chaty parali się rybaczeniem. Nieruchomość była wybudowana i dziedziczona przez potomków rodziny Möller. Początkowo budynek kryty był strzechą, na co wskazuje więźba dachowa. W latach 20-tych XX wieku został pokryty dachówką cementową, a konstrukcja dachu została wzmocniona. Z początkiem XX wieku tereny te zyskały popularność wśród kuracjuszy. W tym czasie do chaty dobudowano dwie werandy, które miały zachęcać do wynajmowania pokoi. Weranda od strony północno-zachodniej zawaliła się w latach osiemdziesiątych XX wieku, a frontowa zbudowana w konstrukcji słupowo – ryglowej zachował się do dziś.
Ostatnimi niemieckimi mieszkańcami chaty (do 1945) byli rybacy Gustav oraz jego syn Willi Möller. W roku 1947 opuszczony budynek objęty został przez Zbigniewa Lewandowskiego i Jana Struka. Do 2018 roku chata znajdowała się w zasobach Gdańskich Nieruchomości i ze względu na zły stan techniczny została zakwalifikowana do rozbiórki. W 2018 roku została zakupiona przez rodzinę Smilginów i poddana remontowi. Od 2019 roku przy Chacie funkcjonuje sezonowa pizzeria Pizza Plus na Wyspie serwująca autorska pizzę.
Docelowo w Chacie również ma znaleźć się ambitna kuchnia bazująca na lokalnych warzywach oraz rybach. Da to szansę na udostępnienie praktycznie wszystkich ich wnętrz dla odwiedzajacych. Budynek ze względu na swoje położenie oraz historię ma dużą wartość kulturową. Stanowi najstarszy przykład architektury rybackiej
Zapraszamy na film dokumentalny o tym miejscu jak i o Zagrodzie Gburskiej w Przegalinie.
